Phát hiện mới giải mã văn minh Maya

26-12-2021 15:31

Những độc giả quan tâm đến những lời tiên tri hẳn vẫn còn nhớ bộ phim bom tấn đại huỷ diệt "2012" của Hollywood. Kịch bản của bộ phim này dựa trên cái gọi là "Lời tiên tri ngày tận thế" của người Maya. Nó từng một thời khiến cho nhiều người lo lắng. Trên thực tế, tất cả chúng ta đã hiểu sai về dự ngôn này của người Maya. Vậy rốt cuộc dự ngôn của họ có tiết lộ bí mật gì?

Nhiều độc giả có thể có hiểu biết về nền văn minh cổ đại rất phát triển của người Maya, bởi vì đây luôn là chủ đề được mọi người ở cả phương Đông và phương Tây rất quan tâm, đồng thời cũng là lĩnh vực mà nhiều nhà khảo cổ học đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu. Trước khi nói về thành tựu văn minh phát triển cao độ và dự ngôn của người Maya, trước tiên chúng ta hãy bàn luận về những thành quả nghiên cứu khảo cổ mới nhất về văn minh Maya.

Phát hiện mới nhất: Dân số Maya nhiều hơn chúng ta tưởng

Vào tháng 4 năm 2021, trang web Live Science đã đưa tin trưởng nhóm nghiên cứu William Ringle, một giáo sư danh dự về nhân chủng học tại Đại học Davidson ở Bắc Carolina, Hoa Kỳ, đã sử dụng công nghệ ra-đa la-de LiDAR tiên tiến nhất để nhìn qua tán rừng nguyên sinh nơi có tàn tích của người Maya ở Mexico và phát hiện ra một di chỉ của người Maya với một số lượng lớn các tòa nhà.

Vị trí của di chỉ được đặt tên là Puuc, nằm ở khu vực đồi núi phía Bắc Yucatán, Mexico, là vị trí của Uxmal, một trong những địa điểm quan trọng nhất của người Maya. Kể từ năm 1940, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra 4 pháo đài lớn của người Maya trong khu vực Puuc. Lịch sử của chúng có thể bắt nguồn từ năm 700 TCN - 450 TCN.

Giờ đây, loại công nghệ LiDAR này có thể thay thế việc khai quật thủ công, trong thời gian ngắn có thể vẽ ra các chi tiết của di chỉ. Các chuyên gia phát hiện ra khu vực rất phồn vinh này có diện tích khoảng 237 km vuông, hầu hết các tòa nhà đều xây bằng gạch, và rất cao cấp, bao gồm gần 8.000 ngôi nhà, mỗi ngôi nhà có từ hai đến ba phòng. Ngoài ra còn có cung điện, cơ sở phòng ngự, hơn 1000 lò nung vôi, cùng hệ thống thủy lợi và hệ thống đường xá phức tạp, hơn nữa còn lần đầu tiên phát hiện ra ruộng bậc thang.

Các nhà nghiên cứu cũng đã tìm thấy những đồ trang trí độc đáo trên các tòa thị chính và các kiến trúc tôn giáo, chẳng hạn như khảm trên tường, chạm khắc trên đỉnh cột, và rất nhiều mô tả về Thần Mưa Chac của người Maya. Khu vực rất thịnh vượng này có lịch sử bắt nguồn từ năm 600 - 750 SCN, là cuối thời kỳ cổ điển khi nền văn minh Maya phát triển nhất.

: Các nhà nghiên cứu cũng đã tìm thấy những đồ trang trí độc đáo trên các tòa thị chính và các kiến trúc tôn giáo, chẳng hạn như khảm trên tường, chạm khắc trên đỉnh cột, và rất nhiều mô tả về Thần Mưa Chac của người Maya. (Ảnh: Pixabay)

Nói về thời kỳ cổ điển của Maya. Đa số quan điểm trên thế giới công nhận nền văn minh Maya trải qua các giai đoạn: Từ năm 2000 TCN - 250 SCN là thời kỳ tiền cổ điển phát triển của văn minh Maya, từ năm 250 - 950 là thời kỳ cổ điển, và từ năm 950 - 1511 là thời kỳ hậu cổ điển.

Chúng ta quay lại phát hiện mới về di chỉ Puuc. Thomas Garrison, một trợ lý giáo sư tại Khoa Địa lý và Môi trường tại Đại học Texas, Hoa Kỳ, cho biết, nghiên cứu mới này "rất toàn diện" và có thể hiểu được tình hình chung của người Maya và các tập tục đặc biệt của khu vực Puuc này.

Công nghệ LiDAR được sử dụng trong cuộc khảo cổ này là gắn thiết bị LiDAR vào một máy bay bay tầm thấp, mỗi phút phát ra hàng tỷ chùm tia laser để thăm dò mặt đất. Tia laser xuyên qua thảm thực vật trên mặt đất, khi đụng phải các vật thể cứng (chẳng hạn như đá hoặc cấu trúc nhân tạo) thì sẽ dội lại. Máy tính sẽ thông qua thu thập những thời gian dội lại của laser để vẽ bản đồ 3D của các tòa nhà dưới lòng đất. Sử dụng công nghệ này, các nhà khoa học có thể phát hiện ra hàng nghìn km vuông đất cùng một lúc. Các nhà khoa học nói rằng, nhờ công nghệ LiDAR mà nhóm của họ có nhiều dữ liệu khảo cổ học Puuc hơn những gì họ thu thập được trong hai thập kỷ qua.

Vậy vấn đề đặt ra là, với công nghệ mới nhất này, liệu có thể tìm ra manh mối hay câu trả lời nào cho nhiều bí ẩn chưa được giải đáp về nền văn minh Maya?

Đầu tiên, theo kết quả thăm dò mới nhất, người ta thấy rằng trước đây quy mô dân số và số lượng thành phố của người Maya bị đánh giá quá thấp, dân số thực tế có thể lớn gấp 3 đến 4 lần so với những ước tính trước đó. Trước đây, các chuyên gia tin rằng Tikal, thành bang lớn nhất của người Maya trong thời kỳ cổ điển, có diện tích hơn 60 km vuông, hơn 3.000 tòa nhà và ngôi đền cao nhất là 75 mét. Quy mô này đã rất lớn, nhưng tiếp tục dùng công nghệ LiDAR thăm dò, nó có thể đột phá nhận thức hiện có của nhiều người.

Kỳ thực, ngược lại điều này lại đặt ra một trong những bí ẩn lớn nhất, đó là việc người Maya đột ngột rút khỏi thành phố phồn hoa, khiến việc giải mã những bí mật càng trở nên khó khăn hơn. Nền văn minh Maya rất phát triển tồn tại khoảng 2500 năm, nhưng thật bất ngờ, từ thế kỷ 8 đến thế kỷ 9 SCN, họ đột ngột từ bỏ các thành phố phát triển của mình, di chuyển hoặc biến mất, và nền văn minh Maya cổ điển suy tàn từ đó.

Mọi người luôn thắc mắc tại sao người Maya đột nhiên từ bỏ các thành thị? Vậy khám phá hiện tại có làm cho câu hỏi này càng thêm nan giải không? Số lượng người đột ngột biến mất lớn gấp 3-4 lần so với ước tính ban đầu.

Có nhiều giả thiết về điều này, chẳng hạn như hạn hán và chiến tranh, hoặc do người ngoài hành tinh, v.v. Theo phát hiện mới nhất, sau khi dùng công nghệ LiDAR, các nhà khoa học tin rằng một trong những giả thuyết có thể bị loại trừ, đó là việc quản lý môi trường kém đã dẫn đến sự diệt vong của người Maya, vì các nhà khoa học nhận thấy rằng người Maya ở khu vực Puuc đã " quản lý Tài nguyên rừng và tài nguyên nước rất cẩn thận".

: Các nhà khoa học nhận thấy rằng người Maya ở khu vực Puuc đã " quản lý Tài nguyên rừng và tài nguyên nước rất cẩn thận". (Ảnh: Pixabay)

Hệ thống lọc nước tiên tiến của người Maya

Vì khu vực Puuc này có địa chất đá vôi, không có sông hồ, người Maya đã giải quyết vấn đề nước uống như thế nào? Trên thực tế, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng cách lưu trữ nước của người Maya rất giống với chúng ta trong thời hiện đại. Họ sẽ xây các bể chứa nước (Chultunes) và trát thạch cao lên các bức tường bên trong để thu nước mưa, hoặc xây các bể chứa (Aguadas) và đặt các mương dẫn nước. Một số mương thu nước này có thể dài hàng trăm mét.

Ngoài ra, theo một bài nghiên cứu đăng trên tạp chí Scientific Reports vào cuối năm ngoái, các chuyên gia của Đại học Cincinnati (University of Cincinnati) trong nhiều lĩnh vực, bao gồm nhà nhân chủng học, nhà địa lý, nhà sinh vật học và khảo cổ học hợp tác nghiên cứu, họ tin rằng từ hơn 2000 năm trước, người Maya đã sử dụng một phương pháp hoàn toàn tự nhiên tiên tiến để lọc nước uống.

Tikal, thành bang lớn nhất trong thời kỳ cổ điển của người Maya được đề cập vừa rồi, nằm trong khu rừng rậm phía bắc Guatemala hiện đại. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một hệ thống lọc nước phức tạp trong hồ chứa ở đó. Hồ chứa này là nguồn cung cấp nước uống quan trọng cho cư dân Tikal vào thời điểm đó.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy các tinh thể thạch anh và zeolit trong cát ở đó. Zeolit là một hợp chất silic-nhôm tự nhiên, được đặt tên như vậy vì nó sẽ sôi khi bị đốt cháy. Các nhà hóa học đã phát hiện ra rằng zeolit có thể hoạt động như một cái sàng phân tử, một vật liệu xốp có thể sàng lọc các chất khác nhau ở cấp độ phân tử. Đây là cách hoạt động của các hệ thống lọc nước hiện đại.

Sau khi khảo sát, các chuyên gia cho rằng, hai khoáng chất này hẳn là đã được vận chuyển bởi người Maya từ một nơi cách xa Tikal vài dặm vào thời điểm đó, dùng để kiến tạo hệ thống lọc nước như vậy, có thể là để loại bỏ các chất độc hại như vi sinh vật, hợp chất giàu nitơ và kim loại nặng như thủy ngân.

Phát hiện này, không thể không khiến cho các nhà khoa học tham gia nghiên cứu ngạc nhiên, thán phục. Một hệ thống lọc vẫn còn hiệu quả cho đến ngày nay đã được người Maya sử dụng cách đây hơn hai nghìn năm. Vậy nền văn minh Maya còn có điều gì đáng kinh ngạc?

: Một hệ thống lọc vẫn còn hiệu quả cho đến ngày nay đã được người Maya sử dụng cách đây hơn hai nghìn năm. Vậy nền văn minh Maya còn có điều gì đáng kinh ngạc? (Ảnh: Pixabay)

Nền văn minh Maya khiến người ta kinh ngạc thán phục

Ở vĩ độ 30 độ Bắc của trái đất, tương đương với thời Tây Chu của Trung Quốc và triều đại thứ 22 của Ai Cập cổ đại, nền văn minh Maya bí ẩn đã ra đời, có người nói rằng trên thế giới có rất nhiều điều kỳ bí không thể giải thích được. Nền văn minh Maya là một trong những điều thần bí nhất.

Người Maya là một nhánh của thổ dân da đỏ cổ đại, nền văn minh Maya hình thành từ khoảng 2500 năm TCN, sau đó phát triển thành một trong ba nền văn minh cổ đại ở châu Mỹ. Người Maya đã tạo ra chữ tượng hình vào đầu Công nguyên, nó trở thành một trong năm chữ viết đầu tiên trên thế giới. Chữ viết của người Maya phức tạp hơn chữ viết hiện tại.

Ví dụ, các ký tự chữ cái tiếng Anh là một chiều, chỉ có sự phân chia trái-phải; trong khi các ký tự Trung Quốc là hai chiều, có sự phân chia trên-dưới trái-phải; nhưng các ký tự của người Maya là ba chiều, không chỉ phân trên-dưới trái-phải mà còn có xa-gần. Trình tự đọc là trái trước phải sau, trên trước dưới sau, gần trước xa sau.

Hầu hết trong số 800 chữ tượng hình mà người Maya sử dụng hiện đã được các nhà ngôn ngữ học giải thích. Những ký tự này chủ yếu đại diện cho tên của các ngày và tháng trong tuần, số lượng, phương hướng, màu sắc và tên của các vị Thần. Người Maya cũng phát minh ra nghề làm giấy, người ta cho rằng giấy của người Maya được làm từ vỏ mềm của một cây vả địa phương, ngâm trong nước vôi, sau đó phơi khô dưới ánh nắng mặt trời, nó rất dai bền.

Văn hóa Maya để lại nhiều điều khó hiểu, ví dụ như Maya thuộc thời kỳ đồ đá, không có khí cụ bằng đồng hay sắt, chỉ biết sử dụng công cụ bằng đá vỏ chai, xương động vật và cuốc gỗ. Không có kết cấu máy móc, không có bánh xe hoặc ô tô, không có phương tiện giao thông, và không có cách nào để vận chuyển dã thú. Tuy nhiên, các hội trường cao, đền thờ, nhiều kim tự tháp bậc thang nổi tiếng và bia đá khổng lồ được xây dựng bằng đá. Các tòa nhà của người Maya không chỉ nguy nga mà còn rất tráng lệ. Các công trình xây dựng của nền văn minh Maya đã đạt đến trình độ cao nhất thế giới, có khả năng chạm khắc và xử lý đá rắn.

Người Maya đã có những thành tựu nổi bật về thiên văn học, thông thạo chu kỳ nhật thực, sự vận hành nhật nguyệt, có hiểu biết về sao Kim. Họ có thể tính toán chu kỳ sao Kim rất chính xác. Trong Dresden Codex, một trong những bản in của người Maya, có sáu trang tính toán chính xác vị trí của sao Kim. Người Maya phải qua nhiều năm quan sát kỹ lưỡng mới có thể đạt được độ chính xác như vậy. Họ đã tính được 584 ngày trong năm theo lịch của sao Kim, người hiện đại ước tính đó là 583,92 ngày, sai số dưới 12 giây mỗi ngày và chỉ 6 phút mỗi tháng.

Lẽ ra, chúng ta có thể có nhiều cơ hội hơn để giải đáp bí ẩn của nền văn minh Maya. Nhưng điều đau lòng là, khi các nhà truyền giáo Tây Ban Nha xâm lược vào thế kỷ 16, họ đã đốt gần như toàn bộ sách và tư liệu lịch sử của nền văn minh Maya. Chỉ có 4 bản thảo của người Maya còn sót lại.

Sau khi nền văn minh Maya bị người Tây Ban Nha tiêu huỷ hoàn toàn, phải mất 200 năm sau người ta mới phát hiện lại những di chỉ của nền văn minh Maya. Hiện trên giới vẫn còn hơn 2 triệu hậu duệ người Maya. Tuy nhiên, những gì tinh túy nhất của văn hóa Maya như chữ tượng hình, thiên văn học, lịch và các kiến thức khác đã biến mất và không được để lại cho hậu thế.

Dự ngôn Maya về ngày tận thế không tồn tại?

Bí ẩn của nền văn minh Maya nằm trong những dự ngôn của họ mà khiến người ta khinh hãi. Người Maya trong thời kỳ đồ đá đã tiên đoán thành công máy bay, ô tô và các công cụ khác của xã hội hiện đại, đồng thời cũng dự đoán ngày sinh và ngày mất của Hitler, và thế giới sẽ xảy ra hai cuộc chiến tranh thế giới. Ngay cả thời điểm nền văn minh của họ kết thúc cũng được họ dự đoán trước.

: Bí ẩn của nền văn minh Maya nằm trong những dự ngôn của họ mà khiến người ta khinh hãi. (Ảnh: Pixabay)

Điều mà mọi người quan tâm nhất là "Lời tiên tri về ngày tận thế năm 2012". Người Maya đã tiên tri rằng trái đất ở trong cái gọi là "kỷ nguyên mặt trời thứ năm", tức là từ năm 3113 TCN đến năm 2012 SCN. Sau đó, những thay đổi cơ bản sẽ diễn ra, trong dự ngôn gọi là đồng hoá hệ Ngân Hà. Chính vì vậy, rất nhiều người lý giải năm 2012 là ngày tận thế của loài người, cùng với sự ra đời của bộ phim "2012" đã khiến nhiều người hoang mang về thuyết ngày tận thế.

Tuy nhiên, một trưởng lão của người Maya đã đưa ra cách giải thích về lời tiên tri của người Maya. Ông nói thuyết về ngày tận thế là bắt nguồn từ các nước phương Tây, người Maya chưa từng có ý nghĩ đó. Những gì người Maya nói vào năm 2012 là đề cập đến sự thức tỉnh và chuyển đổi của tinh thần và ý thức con người để bước vào một nền văn minh mới.

Những cuốn sách cổ còn sót lại của người Maya không chỉ ghi lại lịch sử của riêng người Maya, mà còn ghi lại lịch sử từ khi tạo ra trái đất đến lịch sử của loài người. "Thần thoại" của riêng người Maya này ghi lại nhiều sự tích thần kỳ, họ rằng trái đất là nơi thanh lọc tâm hồn và mục đích là làm cho linh hồn tiếp tục được tịnh hóa và thăng hoa.

Hơn nữa, tiên đoán của người Maya đặc biệt chỉ ra rằng khoảng thời gian từ năm 1992 đến năm 2012, tức là 20 năm cuối cùng của thời kỳ mặt trời thứ năm, sẽ là thời kỳ đổi mới và thanh lọc của trái đất. Vào năm 755 SCN, một vị tế tư của Maya cũng đã tiên đoán: Sau năm 1992, loài người sẽ có hai sự kiện quan trọng - địa cầu nơi con người sinh tồn được tịnh hoá đổi mới và ý thức về vũ trụ của con người được thức tỉnh.

"Trái đất không thuộc sở hữu của con người, nhưng loài người thuộc về trái đất". Dự ngôn chỉ ra mối quan hệ giữa con người và trái đất, nhưng nó ngụ ý phẩm giá của con người. Không phải con người là sinh vật bậc cao duy nhất trên trái đất, mà là chỉ khi nhân loại ở trên địa cầu này tịnh hoá, sau khi khi hoàn thành việc tịnh hóa linh hồn và thăng hoa, thì sẽ trở thành sinh mệnh cao cấp chân chính trong vũ trụ.

Về việc nền văn minh Maya đến từ đâu, các nhà khảo cổ học và sử học cũng đã dày công nghiên cứu. Một đoàn khảo cổ đến từ Trung Quốc đã phát hiện ra một tấm bia đá trong một cuộc khai quật khảo cổ học ở Copan, khắc họa hình nữ thần mặt trăng của người Maya. Nó có gợi nhớ đến Hằng Nga và Thỏ Ngọc không? Kỳ thực, nhiều khám phá và nghiên cứu khác nhau trong hơn 100 năm qua đã chỉ ra tổ tiên của người da đỏ châu Mỹ, bao gồm cả người Maya, đến từ châu Á.

Xem thêm:

VIDEO: Tượng Thần Phật Rơi Lệ, Thế Gian Con Người Liệu Sẽ Xảy Ra Đại Sự Gì?