22-06-2019 08:19
Xưa nay có lẽ chúng ta vẫn nghĩ thực vật thì làm gì có ý thức, hay động vật làm sao có cảm xúc như con người. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây đã cho thấy chúng đều là những sinh vật sống có nhận thức và cảm quan hơn nhiều so với những gì chúng ta vẫn nghĩ.
Có một câu chuyện dân gian ở quần đảo Solomon như thế này: Nếu ai đó cần chặt một cây cổ thụ nhưng cái cây quá lớn không thể đốn bằng rìu, người ta vẫn có thể hạ bỏ nó mà không cần phải tốn mấy công sức.
Dân làng chỉ cần tụ họp xung quanh cái cây rồi tuôn ra những lời lăng mạ, nguyền rủa nó, liên tục mỗi ngày như thế trong khoảng một tháng. Tới cuối tháng, cái cây sẽ tự chết và ngã xuống đất mà chẳng cần đụng nhát rìu nào. Đơn giản chỉ cần liên tục chửi rủa nó là được.
Tuy chưa được xác thực, nhưng câu chuyện dân gian này cũng cho chúng ta nhiều điều đáng để suy ngẫm. Cây cối có cảm xúc không? Những lời lẽ thậm tệ như vậy có thể thực sự lấy đi sinh mệnh của một cái cây hay thậm chí một con vật không? Phải chăng cây cối và động vật cũng có cảm giác bị tổn thương?
Nghiên cứu cho thấy thực vật cũng có cảm giác
Sáng sớm một ngày đầu tháng 2 năm 1966, Grover Cleveland Backster Jr., một chuyên gia phát hiện nói dối đã có một khám phá đáng ngạc nhiên. Ông quyết định thử máy phát hiện nói dối trên một cây thiết mộc lan trong văn phòng mình.
Nghiên cứu cho thấy, động thực vật đều nhận thức được nỗi đau. (Ảnh qua Kobieta Onet)
Backster kết luận thực vật cũng có giác quan và chúng có thể phản ứng với sự đau đớn. Đây là một phát hiện rất đáng kinh ngạc. Mặc dù lý thuyết của ông không thuyết phục được phần lớn các nhà khoa học và chính Backster cũng không thể tạo lại các kết quả thí nghiệm của mình một cách khoa học, nhưng ông vẫn tiếp tục khẳng định thực vật có ý thức và có thể cảm thấy đau.
Backster không phải là người nổi tiếng duy nhất nghiên cứu chủ đề này. Trước ông, nhà sinh học Jagdish Chandra Bose, cha đẻ của khoa học Ấn Độ hiện đại, cũng từng tiến hành một thí nghiệm toàn diện để chứng minh thực vật cũng có thể phản ứng với môi trường xung quanh.
Công trình nghiên cứu của ông cho thấy sự sinh trưởng và phát triển của thực vật có thể bị ảnh hưởng bởi âm nhạc, tiếng nói hoặc tiếng ồn lớn. Ô nhiễm không khí và môi trường ít ánh sáng còn có thể làm cây cối yếu đi; và về cơ bản, cây cối cũng biết đau.
Ngày nay, một số nhà khoa học đã có những bằng chứng bổ sung cho cuộc thảo luận này, ví dụ nếu cảm thấy nguy hiểm, thực vật có thể phản ứng bằng cách giải phóng một số hóa chất, đồng thời chúng cũng có thể cảm nhận được vật cản ngay cả trước khi tiếp xúc với vật cản đó.
Nghiên cứu cho thấy, động thực vật đều nhận thức được nỗi đau. (Ảnh qua Kobieta Onet)
Ngoài ra, tương tự như các tế bào thần kinh của con người có thể phản ứng với cơn đau, thực vật cũng có các tín hiệu điện hoạt động để tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể của chúng.
Cảm nhận nỗi đau ở động vật
Việc kiểm định cách động vật phản ứng với cơn đau đơn giản hơn rất nhiều so với ở thực vật vì nó rõ ràng hơn. Tuy nhiên, vấn đề phức tạp cần thảo luận là liệu chúng có cùng cảm nhận như chúng ta khi bị đau không. Chúng cũng có cảm xúc đau buồn, sợ hãi như con người hay chỉ giới hạn trong cảm nhận cơ thể vật lý?
Con người chúng ta có thể cảm thấy đau ngay cả khi không bị tổn thương trên thân thể. Đó có thể là khi bạn cảm thấy sợ hãi hay nhớ lại những ký ức về nỗi đau từng xảy ra trong quá khứ, hoặc thậm chí là khi chứng kiến nỗi đau của người khác. Và điều bất ngờ là nghiên cứu cho thấy động vật cũng có cảm xúc khi đau đớn tương tự như con người.
Các thí nghiệm đã chứng minh rằng những con vật bị đau chọn ăn thức ăn có thuốc giảm đau, vì chúng cảm nhận được cơn đau thuyên giảm sau khi ăn. Chúng cũng có những thay đổi nhất định ở hành vi nếu xác định được những việc làm, nơi chốn, hoặc thậm chí người đã gây đau đớn cho chúng.
Động vật cũng biết buồn, biết vui, biết đau khổ như con người vậy. (Ảnh qua Milli.Az)
Động vật cũng phải đối mặt với sự lo lắng, đặc biệt là khi chúng bị tách khỏi vùng an toàn của mình hoặc xa những người mà chúng cảm thấy an tâm. Mỗi con vật sẽ có phản ứng khác nhau với người lạ và địa điểm lạ dựa trên trải nghiệm cuộc sống và nỗi đau của chúng.
Vậy thông điệp ở đây là gì?
Những cuộc thảo luận về vấn đề này đều đưa đến một sự thật rằng thực vật và động vật có thể nhận thức và cảm quan nhiều hơn chúng ta nghĩ. Biết được những điểm tương đồng ấy sẽ giúp chúng ta thấy trân trọng và đối xử tốt hơn với những sinh vật xung quanh, cho dù đó là một cái cây luôn nín thinh bất động hay một con vật không bao giờ có thể cất tiếng nói. Bởi chúng cũng là những sinh mệnh có cảm giác, cảm tình. Và một người nếu biết yêu ngay cả cái cây, con vật, thì thường sẽ trở thành những con người nhân hậu, thiện lương, sống có trách nhiệm với chính mình và mọi người xung quanh.
Hồng Liên (Theo Vision Times)
