18-11-2021 18:59
Các nhà sản xuất phân bón hàng đầu thế giới đóng cửa hàng loạt, rất nhiều tàu chở phân bón bị cháy nổ, giá đầu vào sản xuất phân bón tăng vọt, thiếu thốn bởi Covid-19, và chính sách chống biến đổi khí hậu… Nạn đói, lạm phát cao và khủng hoảng năng lượng được ‘tạo ra’, vô tình hay hữu ý, bởi các chính trị gia theo chủ nghĩa toàn cầu mải mê với ‘khí hậu’ mà quên đi cái đói, cái lạnh hàng ngày của hàng tỷ người dân khắp thế giới.
Thế giới đang lâm vào tình cảnh thiếu phân bón cho sản xuất nông nghiệp làm gia tăng cảnh báo về khủng hoảng giá lương thực và nạn đói toàn cầu. (Ảnh: Shutterstock)
Có một sự thật là sản lượng lương thực toàn cầu phụ thuộc vào phân bón, phân bón phụ thuộc vào than, khí tự nhiên, quặng bồ tạt, đá phosphate, lưu huỳnh. Than, khí thiên nhiên – sản xuất phân đạm; quặng bồ tạt – sản xuất phân kali; đá phosphate, quặng apatit – sản xuất phân lân. Ngoài ra, một số nguyên liệu như lưu huỳnh – sản xuất axit sulfuric là một thành phần tạo nên phân DAP, MAP và một số thành phần vi lượng khác,…
Nhưng tất cả các đầu vào cho sản xuất này đều đang bị hạn chế và ‘thù ghét’ bởi làn sóng ‘chống biến đổi khí hậu'; làn sóng này tin rằng việc khai thác và sử dụng các nguyên liệu hoá thạch, khí tự nhiên sẽ làm tăng khí thải CO2. Chính sách đóng cửa khai thác than, khí tự nhiên đã hạn chế sản lượng của các nguyên liệu đầu vào cho sản xuất phân bón; kết quả là giá cả đầu vào nguyên liệu sản xuất phân bón tăng mạnh.
Cho tới hôm nay (18/11/2021), giá than tăng 1,7 lần so với đầu năm 2021; có thời điểm giá than tăng gấp 4 lần, khí tự nhiên tăng giá tới 3,6 lần.
-
- Đầu vào của ngành sản xuất phân bón (Nguồn: Báo cáo ngành sản xuất phân bón, FPT, 2019)
Nhưng không chỉ vấn đề về giá được thiết kế tăng, sản lượng bị giảm mạnh bởi các mục tiêu chống biến đổi khí hậu, sản lượng than, khí tự nhiên còn bị đột ngột sụt giảm bởi chiến lược ‘phong tỏa' trong các nền kinh tế, giữa các nền kinh tế toàn cầu vì Covid-19. Mặc dù phong toả không hiệu quả trong việc ngăn chặn đại dịch toàn cầu. Cho tới nay, các làn sóng lây nhiễm do biến thể mới đang ngày một trầm trọng hơn với cả người đã tiêm đầy đủ vaccine; các nền kinh tế có tỷ lệ tiêm vaccine lớn nhất cũng đang hứng chịu làn sóng đại dịch bùng phát trở lại.
Và giá than, khí tự nhiên tăng mạnh, thiếu nguyên liệu đầu vào đã khiến hàng loạt nhà máy sản xuất phân bón lớn nhất thế giới phải đóng cửa. Các quốc gia xuất khẩu phân bón bắt đầu dừng xuất khẩu. Nhiều chuyến tầu chở phân bón xuất khẩu đã bị tai nạn bất ngờ trên biển. Cuộc khủng hoảng thiếu phân bón, giá phân bón đắt đỏ bắt đầu với ngành công nghiệp toàn cầu. Và kéo theo, không chỉ là lạm phát giá lương thực mà rất có thể là nạn đói: thiếu lương thực toàn cầu.
Các nhà máy sản xuất phân bón lớn nhất thế giới đóng cửa
Để hiểu thực phẩm đến từ đâu, bạn cần biết về CF Industries Holding Company; hãng sản xuất và phân phối phân bón nông nghiệp ở Bắc Mỹ lớn nhất thế giới, bao gồm cả amoniac, có trụ sở tại Deerfield, Illinois, ngoại ô Chicago. CF Industries được thành lập vào năm 1946 với tên gọi là Công ty Phân bón Nông dân Trung ương. Với hơn 3.000 nhân viên và hơn 4 tỷ USD doanh thu hàng năm, CF Industries có hàng chục thiết bị đầu cuối phân phối ở Bắc Mỹ (bao gồm cả Canada) và hai địa điểm ở Anh.
Nhưng CF Industries đã buộc phải đóng cửa nhà máy sản xuất. Theo Free West Media, ở Louisiana có nhà máy amoniac lớn nhất thế giới của CF Industries, nhưng nó đã bị đóng cửa vì lý do an toàn một ngày trước khi [cơn bão] Ida ập đến, nhưng nhà máy không thể tiếp tục sản xuất sau khi cơn bão đi qua do mất điện.
-
- Xe tải đang đổ than khai thác được từ các mỏ than ở Price, Utah, Mỹ, ngày 26/8/2016. (Ảnh: George Frey / Getty Images)
Các nhà máy sản xuất phân bón gần đây cũng bắt đầu đóng cửa hoạt động do giá khí đốt tự nhiên được sử dụng trong sản xuất quá cao.
Một vài ví dụ là hai nhà sản xuất phân bón lớn nhất ở Anh, một ở Billingham và một ở Cheshire, đã đóng cửa vào giữa tháng 9/2021 vừa qua. Hai nhà máy này cung cấp tới 45% nhu cầu phân bón trong nước. Những người trong ngành đã chỉ ra cách họ cảm thấy kỳ lạ khi chúng thuộc sở hữu của CF Industries.
Thay vì bù đắp cho sự chậm trễ do cơn bão, CF Industry đã chọn đóng cửa thêm hai nhà máy vào hai tuần sau đó.
Điều tương tự cũng đã xảy ra ở nhiều nước châu Âu vì “giá khí đốt tự nhiên quá cao”. Nhà sản xuất phân bón của Áo Borealis AG và SKW Piesteritz của Đức, là nhà sản xuất amoniac lớn nhất của Đức, đã giảm sản lượng xuống 20%. Công ty Đức cho biết trong một tuyên bố rằng “mức độ hiện đã đạt được không còn cho phép sản xuất lành mạnh về mặt kinh tế nữa, vì vậy chúng tôi bắt buộc phải thực hiện bước này.
Theo báo cáo của Bloomberg.com, việc sản xuất phân bón không còn khả thi về mặt kinh tế do chi phí năng lượng cao.
CF Industries Holdings Inc. cho biết hôm thứ Tư (4/11/2021) rằng họ sẽ tạm dừng hoạt động tại các khu phức hợp sản xuất Billingham và Ince do giá khí đốt tự nhiên cao, chưa dự tính khi nào sẽ sản xuất trở lại. Giá khí đốt và hợp đồng tương lai về năng lượng của châu Âu giảm hôm thứ Năm (5/11/2021) do các dấu hiệu cho thấy các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng đang hạn chế mức tiêu thụ của mình.
Cuộc khủng hoảng này có thể gây ra những hậu quả kinh tế nghiêm trọng. Theo Goldman Sachs Group Inc., việc mất điện có thể sẽ khiến giá năng lượng tăng cao hơn nữa, làm tăng thêm lo ngại về lạm phát và làm tăng chi phí cho các doanh nghiệp đang phải mua nguyên liệu thô.
Đối với CF, việc đóng cửa các nhà máy này, vốn sản xuất phần lớn amoni nitrat, sẽ khiến công ty mất một số lượng sản xuất, theo Alexis Maxwell, một nhà phân tích tại Bloomberg Intelligence. Tác động tiềm tàng lớn hơn có thể sẽ là trên giá phân bón toàn cầu khi lo ngại rằng các nhà sản xuất khác cũng sẽ làm theo, bà nói.
Giá phân bón đã cao và điều đó làm tăng chi phí cho nông dân, những người đang phải trả nhiều tiền hơn cho mọi thứ từ đất đai, hạt giống đến thiết bị. Chi phí sản xuất cao hơn có thể có nghĩa là lạm phát lương thực đang gia tăng.
Joel Jackson, một nhà phân tích tại BMO Capital Markets, cho biết trong một báo cáo: “Chúng tôi sẽ không ngạc nhiên khi thấy việc sản lượng nitơ và hóa chất trên khắp châu Âu sẽ ngừng hoạt động nhiều hơn nữa trong những ngày tới cho đến khi giá khí đốt dịu đi”.
Thông cáo báo chí chính thức của CF Industries về tất cả những điều này được tìm thấy tại liên kết này, trong đó nêu rõ:
“CF Industries Holdings, Inc. (NYSE: CF), nhà sản xuất các sản phẩm hydro và nitơ hàng đầu thế giới, hôm nay thông báo rằng họ đang tạm dừng hoạt động tại cả hai khu phức hợp sản xuất Billingham và Ince, Vương quốc Anh do giá khí đốt tự nhiên cao. Công ty không có ước tính về thời điểm quay lại tiếp tục sản xuất tại các cơ sở này.”
Trang web của CF Industries nói rất nhiều về “năng lượng xanh” và “quản lý môi trường”, v.v. Đây là cuộc trò chuyện bày tỏ thái độ cần thiết ngày nay để xoa dịu những kẻ mất trí vì biến đổi môi trường, những người không biết thức ăn đến từ đâu và những người sống trong ảo tưởng về câu chuyện cổ tích nơi năng lượng được tạo ra một cách kỳ diệu từ hư vô.
Tất cả những người hàng ngày điên cuồng theo đuổi chống biến đổi khí hậu, "Green New Deal", thực sự không có kiến thức về vật lý, hóa học, nông nghiệp, địa vật lý, hóa học khí quyển, v.v., đó là lý do tại sao họ đang cố gắng tiêu diệt carbon dioxide, chất dinh dưỡng quan trọng nhất trong quá trình tổng hợp thực vật để trồng cây lương thực. Với công nghệ hiện tại, không thể sản xuất amoniac với giá cả phải chăng mà không sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Thực phẩm giá cả phải chăng đến từ năng lượng giá cả phải chăng, và khi năng lượng không còn giá cả phải chăng, thực phẩm đơn giản là không thể được sản xuất theo phương thức vừa túi tiền. Đó là nhân quả.
Trùng hợp: Một số tai nạn kinh ngạc liên quan đến tàu hàng chở phân bón
Một bài báo trên Free West Media gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng này, có tựa đề: “Tình trạng thiếu phân bón có thể trở thành hồi chuông báo tử cho sản xuất lương thực toàn cầu”.
Bài báo ghi lại số vụ tai nạn tàu hàng đáng kinh ngạc liên quan đến tàu chở phân bón. Theo Free West Media, không chỉ các nhà máy sản xuất phân bón đột ngột tuyên bố đóng cửa vì lý do ủng hộ chống biến đổi khí hậu như CF Industry, mà còn có các nhà máy đã bị phá hủy trong các vụ nổ cho đến những chuyến tàu chở đầy phân bón bị trật bánh. Trong một số trường hợp, người ta nghi ngờ có sự phá hoại.
Một ví dụ về những vụ tai nạn kinh hoàng xảy ra ở bang Iowa của Mỹ vào ngày 16/5 đầu năm nay. Một đoàn tàu chở phân bón với không dưới 47 toa đã bị trật bánh và một số toa cũng bắt đầu bốc cháy. Trước đó chưa đầy một ngày, một đoàn tàu chở hàng khác với 28 toa bị trật bánh ở Minnesota. Ngoài ra, đoàn tàu này còn mang theo axit clohydric, một thành phần quan trọng để làm phân bón.
Đây chỉ là hai trong số những vụ tai nạn tăng cao bất thường đã ảnh hưởng đến các nhà sản xuất và vận chuyển phân bón trong năm qua. Một lái tàu Mỹ với hơn 30 năm kinh nghiệm nhận xét rằng “năm nay chúng tôi gặp nhiều chuyến tàu chở phân bón trật bánh hơn trong suốt cuộc đời nghề nghiệp của mình”.
Tình trạng thiếu phân bón đã trở nên tồi tệ đến mức ở một số khu vực, nông dân thậm chí không thể đảm bảo khả năng sinh sản cho cây trồng của họ năm 2022.
Hermann Greif, một nông dân đến từ làng Pinzberg ở bang Bavaria, miền Nam nước này, nói với AP rằng ông đã rất sốc khi phát hiện ra rằng mình thậm chí không thể đặt mua phân bón cho năm tới. “Không có sản phẩm, không có giá cả, thậm chí không có hợp đồng. Đó là một tình huống mà chúng tôi chưa từng thấy trước đây”, Greif nói. “Nếu tôi không cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng, năng suất sẽ thấp hơn nhiều. Đơn giản là như vậy".
Ice Age Farmer cũng cảnh báo về tình trạng tương tự, tiết lộ rằng nông dân không thể có được nguồn cung cấp thực phẩm mà họ cần để trồng trọt (bao gồm cả phân bón).
Trung Quốc cấm xuất khẩu phân lân cho đến tháng 6/2022
Yếu tố gây sốc khác trong tất cả những điều này là Trung Quốc dường như đang tham gia vào lệnh cấm vận phân bón đối với Hoa Kỳ và các quốc gia phương Tây khác, vì họ đã cấm xuất khẩu phốt phát trong nửa đầu năm 2022.
Ngày 30/7, khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) ra lệnh cho các nhà sản xuất phân lân của họ tạm ngừng xuất khẩu trước một năm, cho đến tháng 6 năm 2022. Trung Quốc là nước xuất khẩu phân lân lớn nhất thế giới và đã có thời gian giao hàng trong nửa đầu năm nay trước khi có lệnh cấm xuất khẩu.
- Tình trạng thiếu điện của Trung Quốc đang lan rộng đến các ngành công nghiệp và nhà máy ở khắp mọi nơi. (Nguồn: HECTOR RETAMAL / AFP qua Getty Images)
Điều này xảy ra sau khi ĐCSTQ đã giảm sản lượng do “các vấn đề phát thải khí hậu tại các cơ sở sản xuất”. Do những người theo chủ nghĩa toàn cầu yêu cầu giảm lượng khí thải carbon dioxide và ĐCSTQ giảm sản lượng đến mức sau đó họ nhận ra rằng họ có thể không còn xuất khẩu được nữa. Hiệu quả của những quyết định này ngay lập tức ảnh hưởng đến giá cả, vì Trung Quốc chiếm gần 1/3 lượng phốt phát buôn bán trên thế giới.
Do đó, sự thúc đẩy của cánh tả đối với việc khử cacbon trên thế giới đang thực sự gây ra tình trạng mất mùa trên thế giới, đồng nghĩa với việc đẩy nhanh nạn đói và nghèo đói trên diện rộng do khan hiếm lương thực bắt nguồn từ việc thiếu phân bón.
48% dân số thế giới phụ thuộc vào phân bón nitơ để có đủ thực phẩm
3,8 tỷ con người phụ thuộc vào phân bón nitơ để trồng thực phẩm giá cả phải chăng ... và những loại phân bón đó đang bị cắt bỏ hơn bao giờ hết.
Theo các nghiên cứu (Erisman và cộng sự) được công bố trên tạp chí khoa học Nature, 48% dân số thế giới vào năm 2008 phụ thuộc vào phân bón nitơ để tiếp cận thực phẩm hàng ngày. “Điều này có nghĩa là phân đạm vào năm 2015 đã cung cấp an ninh lương thực cho 3,5 tỷ người, nếu không những người này sẽ chết đói”.
Diễn giải theo số liệu dân số ngày nay, việc thiếu phân bón hóa học sẽ dẫn đến 3,8 tỷ người không có thực phẩm, chết đói hàng loạt, chiến tranh, hỗn loạn và suy đồi xã hội chưa từng thấy kể từ Thời Kỷ băng hà trước đó.
Điều này có thể dẫn chúng ta đến một nghi ngờ: liệu sự khan hiếm phân bón có phải được ‘mưu đồ’ để giết chết các quân thể ở các quốc gia đang phát triển?
Bạo loạn lương thực, khẩu phần ăn và lạm phát lương thực tràn lan hiện nay là tất cả những điều không thể tránh khỏi.
Thuỷ Tiên - Trà Nguyễn
Đăng theo NTDVN
