11-03-2020 13:12
Các công nhân đeo khẩu trang đang làm đế lót giày tại nhà máy Giày dép Chiết Giang ở Ôn Châu vào ngày 27 tháng 2 năm 2020. (Ảnh của NOEL CELIS / AFP qua Getty Images)
Bắc Kinh đang dự định tung ra gói kích cầu; thời gian chưa xác định.
Sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất cơ bản xuống 50 điểm vào tuần trước, trọng tâm đã chuyển sang Trung Quốc trong viễn cảnh Bắc Kinh sẽ tung ra gói kích thích nền kinh tế Trung Quốc trong thời gian tới.
Bắc Kinh đã ráo riết kêu gọi các doanh nghiệp mở cửa trở vì các hoạt động kinh doanh đã bị đình trệ do COVID-19 bùng phát vào tháng 2. Tuy nhiên, các hoạt động kinh tế tại Trung Quốc đã giảm đáng kể. Các số liệu về tình trạng của nền kinh tế cho thấy rằng Trung Quốc có thể chính thức bị thu hẹp quy mô kinh tế lần đầu tiên kể từ những năm 1970.
Các chỉ số cảnh báo sớm cho thấy kinh tế Trung Quốc cực kỳ rủi ro từ tháng 2.
Theo dữ liệu chính thức mới nhất do Tổng cục Hải quan công bố ngày 7/3, xuất khẩu của Trung Quốc đã sụt giảm vào đầu năm. Tổng xuất khẩu trong tháng 1 và tháng 2 giảm 17,2% so với cùng kỳ năm 2019.
Trung Quốc đã hoãn báo cáo số liệu tháng 1 và thay vào đó chọn cách tổng hợp số liệu báo cáo tháng 1 và tháng 2, có lẽ là do phần lớn đất nước đang trong tình trạng cách ly và cũng để làm giảm bớt cảm giác về sự sụt giảm mạnh trong tháng 2. Kết quả là Trung Quốc đã bị thâm hụt thương mại trong hai tháng đầu năm 2020.
Các chỉ số kinh tế khác, bao gồm Chỉ số Quản lý Mua hàng (PMI) còn tồi tệ hơn.
Vốn tập trung vào các nhà sản xuất của Trung Quốc, chỉ số PMI của Cục Thống kê Quốc gia đã giảm xuống mức thấp nhất mọi thời đại từ 50,0 vào tháng 1 xuống còn 35,7 trong tháng 2. Nếu lấy cột mốc 50 điểm làm ranh giới phân định giữa mở rộng và thu hẹp thì chỉ số PMI đã bị thu hẹp ở mức rất sâu.
Ngành dịch vụ của Trung Quốc cũng trải qua một tháng tồi tệ chưa từng thấy. Chỉ số PMI phi sản xuất chính thức giảm từ 54,1 xuống mức thấp kỷ lục 29,6. Chỉ số PMI Dịch vụ Caixin/Markit, một chỉ số do tư nhân điều tra nhằm khảo sát các doanh nghiệp nhỏ tập trung vào xuất khẩu, đã giảm từ 51,8 trong tháng 1 xuống mức thấp kỷ lục là 26,5 trong tháng 2.
Tất cả điều này có nghĩa là gì? Dữ liệu ban đầu cho thấy nền kinh tế Trung Quốc vào tháng 2 đã sụt xuống mức thấp nhất kể từ khi các chỉ số hiện đại được đưa ra, vào khoảng hai thập kỷ trước.
Kích thích đang đến, nhưng là bao nhiêu?
Bắc Kinh sẽ làm gì để đưa nền kinh tế trở lại đúng hướng? Cả Hàn Quốc và Ý đã đưa ra các biện pháp chi tiêu và kích thích tài khóa để giảm bớt cú sốc kinh tế do virus bùng phát.
Ở Trung Quốc, các doanh nghiệp đang dần mở cửa trở lại và một số phương tiện giao thông liên thành phố đang quay trở lại hoạt động, ngoại trừ ở những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của virus Corona. Các nhà phân tích từ Morgan Stanley đã xem xét dữ liệu vận chuyển của Trung Quốc và gần đây đã ước tính rằng tỷ lệ hủy chuyến bay nội địa ở mức 56% so với tuần trước.
Có rất nhiều thách thức phải giải quyết sau khi doanh nghiệp mở cửa trở lại. Các nhà máy phải hoạt động với một đống đơn hàng tồn đọng nặng nề và một số nhà máy phải chờ các yếu tố chủ chốt để hoạt động theo chuỗi cung ứng bao gồm công nhân ngoại tỉnh, các phụ tùng và vật tư đầu vào từ các nhà sản xuất nguyên vật liệu và hạn mức tín dụng ngân hàng.
Cho đến nay, các cơ quan quản lý Bắc Kinh đã ban hành các biện pháp để giảm bớt gánh nặng cho các doanh nghiệp khi họ vẫn đang bị đóng cửa, chẳng hạn như giảm các khoản đóng góp bảo hiểm xã hội phần của chủ lao động, giảm VAT (thuế giá trị gia tăng) và các khoản phí khác trong khi thúc giục các ngân hàng miễn trừ và kéo dài thời hạn tín dụng.
Ngược với lý thuyết thông thường về chính sách kích thích tinh tế do suy giảm từ cầu; khó khăn kinh tế lần này là một cú sốc từ phía cung. Giả sử virus được ngăn chặn trong một khoảng thời gian hợp lý, sự phục hồi kinh tế sẽ nhanh chóng như một hình chữ V. Hiện tại, các nhà máy không hoạt động không phải do thiếu nhu cầu hay tín dụng mà là thiếu nguồn cung phụ tùng và nhân công.
Hiện tại, Bắc Kinh đang tập trung vào việc cung cấp nhiều thực phẩm và thuốc men. Quá nhiều kích thích kinh tế, tài chính ở thời điểm quá sớm có thể làm lãng phí tài nguyên - các nhà kinh tế học nghĩ rằng động thái Fed cắt giảm lãi suất bất ngờ vào tuần trước cũng lãng phí như vậy. Hy vọng việc nới lỏng các chính sách tài khóa, tiền tệ sẽ làm nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng nếu có dấu hiệu về việc bùng phát virus yếu đi.
Trung Quốc có lý do để gia tăng nỗ lực kích thích kinh tế mạnh mẽ vì Đảng Cộng sản Trung Quốc phải đối mặt với hai mối đe dọa về tính hợp pháp của chính quyền - một là do virus và một là từ sự sụp đổ kinh tế. Và những nỗ lực để chống lại mối đe dọa này lại thường gây thiệt hại cho mối đe dọa kia.
“Chúng tôi đang sửa đổi dự báo của chúng tôi về kích thích tài khóa từ khoảng 3,5 nghìn tỷ Nhân dân tệ lên 4 nghìn tỷ Nhân dân tệ (500 đến 577 tỷ USD), tương đương với 4% GDP danh nghĩa năm 2020, và có khi còn tăng hơn nữa nếu phải cần nhiều tiền hơn để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”, Ngân hàng ING đã viết cho khách hàng trong một ghi chú ngày 6/3.
Kỳ vọng của ING đang ở mức cao. Có lẽ ngay khi virus được kiềm chế thì Trung Quốc sẽ bắt tay vào chi tiêu và kích thích mạnh mẽ nền kinh tế. Mặt khác, năm 2012, lãnh đạo Đảng Tập Cận Bình đã hứa sẽ tăng gấp đôi GDP của Trung Quốc vào năm 2020, tuy nhiên lời hứa này có lẽ đang trên bờ phá sản.
Thủy Tiên
